اشاره كارگر
بشر براي دست يابي به كمال و سعادت و آسايش و آرامش نيازمند تهيه امكانات و وسايل و بر طرف كردن مشكلات و چالش¬هاي پيش روست. بنا بر اين اقدام به تلاش و كوشش مي¬كند تا به اين هدف نايل شود.
شعر در وصف كار و سعى و تلاش
اگر فكر دل زارى نكردى |
به عمر خويشتن كارى نكردى |
تو را از روز آزادى چه حاصل |
كه رحمى به گرفتارى نكردى |
نچينى گل زباغ زندگانى |
گر از پائى برون خارى نكردى |
سزاوار از تو باشد حقّ شناسى |
چرا كار سزاوارى نكردى |
و مالكيت خصوصي كه بر اساس كار پي ريزي شده نشان ميدهد كه انسان به طور طبيعي تمايل دارد مالك حاصل كار خويش بوده و بر آن تسلط داشته باشد، و به همين علت تملك بر اساس كار از احساسات و عواطف غريزي انسان سرچشمه گرفته و حق طبيعي وي ميباشد، و اين يك قانون مسلم و پذيرفته شده نزد تمام عقلا است. و از دو آيه شريفه ذيل نيز همين معني استفاده ميشود:
«و ان ليس للانسان الّا ماسعي»(1).
«و اينك نيست براي انسان، مگر آنچه را كه كوشش كرده».
«للرّجال نصيب ممّا اكتسبوا و للنّساء نصيب ممّا اكتسبن»(2).
«براي مردان از آنچه بدست آوردند بهرهاي، و براي زنان نيز آنچه به دست آوردند بهرهاي است».
قال الصادق (ع): «انّ اميرالمؤمنين اعتق الف مملوك من كدّ يده». (3)
امام صادق (ع) فرمود: «اميرالمؤمنين علي (ع) هزار برده را از كار كرد و دسترنج خويش (خريداري و)آزاد نمود».
عن ابي عبد الله (ع) قال: «انّ الله عزّ و جلّ خلق الخلق و خلق معهم ارزاقهم حلالاً ،فمن تناول شيئاً منها حراماً قصّ به من ذلك الحلال».(4)
امام صادق (ع) فرمود: «خداوند وسايل زندگي و معاش حلال را همراه آفرينش مردم، خلق كرد. پس اگر كسي حرام خواري كند، خداوند او را در برابر روزي حلال، مجازات خواهد كرد».
عن ابي عبد الله (ع) قال: انّ الله عزّ و جلّ يبغض كثرة النّوم و كثرة الفراغ». (5)
امام صادق (ع) فرمود: «خداوند عزّ و جلّ از زياد خوابيدن و كم كار كردن كراهت دارد».
بشير الدّهان قال: سمعت أبا الحسن موسي (ع) يقول: «انّ الله عزّ و جلّ يبغض العبد النّوام الفارغ». (6)
بشير روغن فروش گفت: از امام موسي بن جعفر(ع) شنيدم كه فرمود: «خداوند از بنده پر خواب و بيكار نفرت دارد».
طبيعت بستر زندگي
در قرآن كريم، آيات فراواني آمده است كه زمين و طبيعت را به عنوان بستر آماده و مناسب براي امرار معاش، و ميدان سعي و تلاش، معرفي مي كند و در جاهاي مختلف و متعدد به انسان، منت گذاشته و از مواهب و نعمت هاي مادي و طبيعي و تسخير آن، براي استفاده و بهره برداري او سخن مي گويد، براي نمونه، آيات ذيل را مرور كنيم:
«خداوند آسمان ها و زمين را آفريد و از آسمان آب فرو فرستاد و به واسطه آن، انواع ميوه ها را براي روزي شما روياند. كشتي ها را رام ساخت تا به فرمان او، در دريا، حركت كنند، رودها، خورشيد و ماه، و شب و روز را براي شما رام كرده است و هر چيزي كه از او خواسته ايد به شما بخشيده است و اگر بخواهيد نعمت هاي الهي را بشماريد، قدرت و توانايي شمارش آن را نداريد.»(1)
در آيه اي ديگر مي خوانيم: «و خداوند، چهارپايان را آفريد كه براي شما در «پوست» آنها، گرما و منافع ديگري نهفته است و نيز از آنها مي خوريد و هنگامي كه آنها را «شام گاهان» از چراگاه باز مي گردانيد يا «بامدادان» به چراگاه مي بريد، شما را در آن تجمل «و زيبايي» هست و بارهاي شما را تا شهرهاي دور دست مي برند، بدون شك، پروردگارتان، رئوف و مهربان است و نيز اسب ها و استران و درازگوشان را آفريد، تا بر آنها سوار شويد و مايه تجمل نيز مي باشد، و نيز نعمت هاي ديگري مي آفريند كه شما نمي دانيد.»(2)
در سومين آيه مي خوانيم: «در چهارپايان براي شما عبرتي است كه از شكم آنها، از ميان سرگين و خون، شير پاك به شما مي نوشانيم... و از ميوه هاي درختان خرما و انگور، هم «شراب» مستي آور و هم خوراكي نيكو به دست مي آوريد، بي گمان در اين امر براي خردورزان، مايه عبرت است و نيز پروردگارت به زنبور عسل، الهام كرد كه از كوه ها و درختان، براي خود، خانه بساز، و از همه ميوه ها تناول كن و از خداي خود پيروي بنما، آنگاه از شكم آنها شهدي رنگارنگ مي تراود كه در آن، شفاي مردمان مي باشد.»(3)
آنچه از آيات ياد شده و نظاير آن استفاده مي شود اين است كه هر چيزي كه براي امرار معاش و زندگي سالم و به دور از افراط و تفريط، لازم باشد، خداي متعال از همان آغاز خلقت در اختيار انسان قرار داده است. و صد البته كه رام ساختن طبيعت و تسخير آن، اين معني را نمي رساند كه انسان دست روي دست بگذارد و سستي و تنبلي را اختيار كرده و سعي و تلاش نكند و خود را سر بار جامعه و مردم قرار دهد.
برخي، كار و فعاليت براي امرار معاش را با دنياگرايي و دنياپرستي خلط كرده و آن را مغاير با آموزه هاي ديني تلقي نموده و در مذمت و محكوميت آن، مطالبي گفته اند. عده اي ديگر، مي گويند: از آن جايي كه رزق و روزي انسان از جانب خالق هستي معين و مقدر شده است، سعي و تلاش انسان، تأثيري در زيادي و نقصان آن ندارد لذا دست از سعي و تلاش برداشته، عزلت و گوشه نشيني را اختيار كرده اند. برخي ديگر كارهاي فيزيكي نظير كشاورزي، دامداري و بنّايي را عيب دانسته و آن را مخالف مقام و منزلت خيالي خود، مي دانند!
ترويج اين گونه افكار و انديشه ها، كه هيچ گونه پشتوانه ديني و مكتبي ندارد، باعث مي شود بهانه به دست دشمنان دين و مذهب بيفتد و آنان نيز با توجه به جهل و ناداني عامه مردم، دين و مذهب را به عنوان عامل تخدير و ركود در عرصه هاي مهم اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي، معرفي كرده و در سطح جهان تبليغات وسيع و گسترده اي را عليه دين و مذهب، سازماندهي كنند و به خورد جامعه و مردم دهند.
موضوع:جايگاه كار و تلاش در آموزه هاي ديني
منبع:پايگاه حوزه
نابرده رنج، گنج ميسر نمي شود مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد
اگر كار و كوشش با آموزه هاي ديني و مذهبي، مخالفت داشته و يا مفهوم تضمين رزق و روزي از طرف خداوند، سستي، تنبلي و نشستن در منزل مي بود و يا فعاليت هاي نظير كشاورزي، چوپاني و دامداري... با مقام و منزلت انسان، سازگاري نداشته عيب به حساب مي آمد، انبيا و اولياي الهي كه خود صاحبان شريعت هستند و به جزئيات آموزه هاي ديني، آشنايي كامل دارند، حتماً بيان داشته و يادآوري مي كردند، در حالي كه قضيه كاملاً بر عكس است. انبيا و اولياي الهي، پيروان خود را به كار و كوشش، دعوت كرده اند و از سستي و تن پروري مذمت و سرزنش نموده اند و خود نيز به كارهاي سخت و طاقت فرسا، نظير چوپاني، خياطي، كشاورزي و زره بافي... پرداخته اند.
يكي از ياران امام صادق (ع) مدتي خدمت امام نيامده بود، امام صادق (ع) احوال او را جويا شدند عرض كردند: او كار و فعاليت تجارتي را ترك كرده و به عبادت روي آورده است، امام فرمود: واي بر او، آيا نمي داند كسي كه تلاش و طلب روزي را ترك كند، دعايش مستجاب نمي شود.» سپس افزود: هنگامي كه آيه «وَ مَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا * وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لاَ يَحْتَسِبُ» نازل گرديد، جمعي از ياران پيامبر(ص) درها را به روي خود بستند و روي به عبادت آوردند و گفتند: خداوند روزي ما را عهده دار شده است، اين جريان به گوش پيامبر (ص) رسيد. كسي را نزد آنها فرستاد كه چرا اين گونه رفتار مي كنيد؟ جواب دادند يا رسول اللّه چون خداوند روزي ما را متكفل شده است ما مشغول عبادت شده ايم. پيامبر فرمود: هر كسي چنين كند دعايش مستجاب نمي شود بر شما باد كار و كوشش نموده و طلب روزي نماييد.»(7)
بنابراين معني و مفهوم تسخير طبيعت و نعمت هاي فراوان آن، اين است كه انسان در سايه تدبير و تعقل، در حوزه هاي مختلف زندگي مثل زراعت، دامپروري، تجارت، استخراج معادن، به كارگيري گياهان دارويي و ساخت و ساز ابزار و وسايل... تلاش و فعاليت نمايد و زمينه رشد و بالندگي را در تمام عرصه هاي زندگي فراهم سازد. آيات فراواني وجود دارد كه انسان را به سعي و تلاش، واداشته و او را تشويق و ترغيب مي نمايد تا با جد و جهد مداوم، زمينه استفاده مطلوب تر از نعمت هاي طبيعت را براي خود و همنوعان خويش فراهم سازد چنانچه در سوره نحل مي خوانيم:
«او كسي است كه دريا را مسخر «شما» ساخت تا از آن «صيد كرده و» گوشت تازه بخوريد و وسايل زينتي را براي پوشش از آن، استخراج نماييد و كشتي ها را مي بينيد كه سينه دريا را مي شكافند تا شما «به تجارت بپردازيد» و از فضل خداوند بهره گيريد»(8) بهره گيري معناي وسيعي دارد كه هر گونه فعاليت هاي اقتصادي از طريق راه هاي دريايي را شامل مي شود.
در جاي ديگري مي خوانيم: «او كسي است كه زمين را رام شما ساخت، پس به گوشه و كنار آن، رهسپار شويد واز روزي او، استفاده كنيد.»(9) در آيه ديگري اين گونه آمده است: «ما شب و روز را روشني بخش ساختيم تا فضل
(10)
در سوره قصص هم مي خوانيم: «از جمله رحمت خداوندي اين است كه شب و روز را براي شما قرار داده است تا در شب آرامش يابيد «و دوباره انرژي لازم را به دست آوريد» و در روز دنبال رزق حلال رفته تلاش و فعاليت نمايد.»(11)
موضوع:جايگاه كار و تلاش در آموزه هاي ديني
منبع:پايگاه حوزه
از سوي ديگر بي كاري و تن آسايي صفاتي هستند كه در ادبيات ديني، با نفرت و نكوهش از آنها ياد شده است. در اسلام كار به عنوان يك دستور ديني واجب است. در روايتي از پيامبر گرامي اسلام9 آمده است: «تلاش در جهت كسب روزي حلال، بر هر زن و مرد مسلمان واجب است».
در حديثي ديگر، پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله كار را برترين عبادت دانسته است. ايشان كار را بهترين راه رسيدن به سعادت معرفي مي كند و مي فرمايد: «نود درصد راه تقرب، به كار منتهي مي شود».
از نظر اسلام همه مسلمانان بايد به كار و حرفه اي بپردازند. انساني كه كار نمي كند و تنها به عبادت و پرستش خداوند بسنده مي كند، دعايش از سوي خداوند پذيرفته نيست. از امام صادق عليه السلام روايت است كه آن حضرت از علي ابن العزيز پرسيد: عمرابن مسلم چه كار مي كند؟ گفت: فدايت شوم! كسب و كار را رها كرده به عبادت روي آورده است. فرمود: واي، مگر نمي داند دعاي بدون كار و كوشش پذيرفته نمي شود.
اگر در جامعه اي بر اساس آموزه هاي ديني عمل شود و كار ارزش يابد و به عنوان مايه رستگاري و وسيله تقرب به پروردگار به آن نگريسته شود، فرهنگ كار تقويت خواهد شد و البته برآيند چنين انديشه اي؛ ابتكار، خلاقيت و رشد و توشعه به معناي عام خواهد بود.
پيام متن:
1. اهميت كار و كارگري در اسلام؛
2. نكوهش بي كاري.
موضوع:جايگاه كار و تلاش در آموزه هاي ديني
منبع:پايگاه حوزه
هر كس از دست رنج خويش مخارج زندگي خود را تأمين كند، روز قيامت در صف پيامبران قرار خواهد گرفت و از عناياتي كه پيامبران بهره مندند، بي نصيب نخواهد ماند.
داشتن درآمد بيشتر، از درآمد كمتر مطلوب تر است، زيرا با مازاد درآمد مي توان به انجام كارهاي نيك و پسنديده اقدام كرد. آدمي بايد با كمك به هم نوعان روح ديگر خواهي را در خود تقويت و دست تهي دستان و افتادگان را بگيرد. بدين منظور، امام علي عليه السلام در گرماي سوزان عربستان، تعداد زيادي چاه و قنات احداث كرد. نخلستاني با هزاران درخت خرما آباد كرد و زمين هاي بسياري را زير كشت برد. بعضي از قنات ها و زمين هاي آبادي را كه خود احداث و زير كشت برده بود، وقف نيازمندان كرد.
همچنين آن امام دل سوز، از حاصل دست رنج خود افراد بسياري را از اسارت و بندگي نجات داد و آزادي را به آنان بازگرداند.
بنابراين، با توجه به روش و سيره ائمه معصومين عليهم السلام ، كار و تلاش از صفات پسنديده و مايه رستگاري انسان و پيشرفت جوامع انساني است.
پيام متن:
1. اهتمام به كار، در سيره و رفتار پيامبران و معصومين عليهم السلام ؛
2. ارج نهادن به شأن و منزلت كارگر در اسلام.
موضوع:جايگاه كار و تلاش در آموزه هاي ديني
منبع:پايگاه حوزه
اوُصيكَ اَنْ لايَكُونَنَّ لِعَمَلِ الْخَيْرَ عِنْدَكَ غايَةً فِي الْكَثْرِة.
سفارش مي كنم تو را كه براي عمل خير، در نزد تو محدوديتي نباشد.
نگاه قدسي و عبادي به كار، انگيزه كار كردن را در انسان تقويت مي كند و مرتبه معنوي و اجتماعي او را بالا مي برد. در همين ارتباط، در قرآن مجيد مي خوانيم:
«درجات و مقامات عالي، ويژه مؤمناني است كه تلاش هاي عملي مثبت و سازنده دارند». (طه:75)
در سخني زيبا از امام صادق عليه السلام هم آمده است:
سه چيز از اسباب سعادت است. يكي از آنها اين است كه انسان براي بهبود زندگي و كسب و معيشت خود، صبحگاهان از خانه بيرون رود و شبانگاهان برگردد.
پيام متن:
1. تلاش براي انجام كار با تمام توان؛
2. دست يابي به درجات عالي در پرتو كار و تلاش.
موضوع:جايگاه كار و تلاش در آموزه هاي ديني
منبع:پايگاه حوزه
امام علي عليه السلام در هشداري، بي كاري و تن پروري را نكوهش كرده و فرموده است: «با اراده سست، ضعف پيشگي، و گرايش به بي كاري، بعيد است كه انسان به سعادت برسد».
بي توجهي به كار و روي آوردن به تنبلي و بي كاري، در حوزه اقتصاد، روان شناسي و جامعه شناسي، به عنوان يك معضل و پديده زيان بار معرفي شده است كه اختلالات رواني، نابهنجاري هاي اجتماعي و بزهكاري از پي آمدهاي آن است. ادامه يافتن اين مشكل براي مدت طولاني، آسيب هاي رواني جبران ناپذيري را در سطح كلان به وجود مي آورد؛ آسيب هايي كه عزت و اعتماد و اتكاي به نفس را از افراد بي كار مي گيرد.
بي كاري، تنها ريشه اقتصادي ندارد، يعني حتي با جريان فعاليت هاي اقتصادي نسبتا مطلوب در جامعه و وجود مشاغل كافي و متنوع براي افراد، عده اي از كار كردن سرباز مي زنند. اين نوع بي كاري، ريشه فرهنگي دارد. در اين گونه مواقع بايد با ايجاد فرهنگ كار و ارزش گذاري به همه نوع مشاغل و هدايت به سمت نگاه عبادي به كار، انگيزه ها را افزايش و تعداد بي كاران را كاهش داد.
سفارش به استفاده بهينه از وقت، به منظور نهادينه سازي فرهنگ كار بسيار مهم است. اتلاف وقت از بزرگ ترين گناهان به شمار مي آيد و براي رسيدن به رستگاري مي بايد از وقت محدود و عمر كوتاه، بيشترين بهره را برد. هدر دادن وقت در قالب خواب زياد، رفت و آمدهاي غيرضروري، زياده گويي و غيره، از نظر اخلاقي پسنديده نيست. امام علي عليه السلام در نكوهش وقت گذراني مي فرمايد: «بي كاري دائمي فساد آور است.» اسلام با نگاه تكليفي به كار و نيز جهاد خواندن آن، انگيزه كار را در مؤمنان افزايش مي دهد و از طريق مبارزه با بي كاري، تنبلي و تن آسايي به احياي فرهنگ كار اقدام مي كند. آموزه هاي ديني، بي كاري و تنبلي را عامل انحراف و ناهنجاري عنوان مي كند و تن آسايي و مصرف گرايي را از عوامل فقر و نداري مي داند. پيامبر گرامي اسلام با افراد بي كار به سردي برخورد مي كرد و آشكارا نارضايتي خود را نشان مي داد. ايشان روزي مرد نيرومندي را ديد، با تعجب پرسيد: آيا حرفه اي دارد؟ گفتند: بي كار است. فرمود: او كه كار نمي كند، ارزشي ندارد.
بي شك انسان بي كار افزون بر رنج خود، خانواده و اطرافيانش را هم از اين نظر در فشار و سختي نگه مي دارد و به آنها آسيب مي رساند. در سخني امام صادق عليه السلام مي فرمايد: «انسان توانمند اگر كار نكند، در خوش گذراني و بطالت مي افتد و سرانجام به خود و خويشاوندانش آسيب هاي جدي مي رساند».
امام علي عليه السلام در گفتاري، بر اين مهم اين گونه اشاره مي كند: «سهل انگاري و تنبلي، به از بين رفتن حقوق ديگران مي انجامد».
انسان تن آسا نزد خداوند هم ارج و قربي ندارد، چنان كه امام صادق عليه السلام فرد بي كار را محبوب خدا نمي شمارد و مي فرمايد: «خداوند از خواب زياد و بي كاري پيوسته نفرت دارد». بي كاري افزون بر زيان هاي اقتصادي، آثار سوء روحي، رواني دارد و در برخي از روايت ها به آثار زيان بار رواني بي كاري اشاره شده است. نفس كار، شادابي و نشاط آور است و در مقابل، بي كاري عامل افسردگي وپژمردگي روان است. از امام علي عليه السلام نقل است: «كار كردن، بر توان و نيروي انسان مي افزايد.» و «عدم فعاليت بدني، انسان را سست و ضعيف مي سازد و شادابي و نشاط را از او مي گيرد».
پيام متن:
1. ايجاد فرهنگ كار و پيش گيري از اتلاف وقت؛
2. نكوهش بي كاري در اسلام؛
3. بي كاري، عاملي در جهت تضييع حقوق خانواده.
موضوع:جايگاه كار و تلاش در آموزه هاي ديني
منبع:پايگاه حوزه
به گزارش ايبنا، اين اثر كار را از نگاه انديشمندان مسلماني نظير ابنخلدون، حضرت امامخميني(ره)، شهيد مطهري و شهيد بهشتي بررسي كرده است تا اهميت و ضرورت اين موضوع به درستي تبيين شود.
در بخشي از كتاب نوشته شده كه به عقيده امامخميني(ره) كار يعني جهان هستي؛ يعني همگامي با ذرات همه عوالم در غيب و شهود و طبيعت؛ كار يعني عمل خداي متعال؛ كار يعني بهشتآفرين؛ كار مسووليت است.
علامه محمدتقي جعفري در مورد چيستي كار مينويسد: «كار عبارت است از فعاليتي كه آدمي بدون آن تفاوتي با جمادات و نباتات ندارد، مگر در يك عده مختصات طبيعي ضروري، مانند احساس و حركت ارادي و غيره. بنابراين، مجبور ميشويم كه كار و جريان حيات انساني و ارتباط آن دو را با يكديگر مطرح نموده، راهي براي حل اين مساله پيدا كنيم كه انسان زنده كه در اين دنيا زندگي خود را به وسيله كار مستهلك ميسازد، چه ميدهد و چه ميگيرد؟ براي پيدا كردن اين راه حل بايستي انواع دورانهاي حيات آدمي را در نظر بگيريم.»
در اينكه كار يك وظيفه است، نميشود شكي كرد، ولي ما درباره كار از نظر تربيت بحث ميكنيم. آيا كار فقط وظيفهاي از روي ناچاري اجتماعي است؟
استاد شهيد مطهري درباره نقش كار در سازندگي روح و تربيت انسان مينويسد: «در اينكه كار يك وظيفه است، نميشود شكي كرد، ولي ما درباره كار از نظر تربيت بحث ميكنيم. آيا كار فقط وظيفهاي از روي ناچاري اجتماعي است؟ يا نه، اگر اين مساله نباشد نيز لازم است و به عبارت ديگر اگر اين ناچاري وظيفه اجتماعي نباشد، باز هم كار از نظر سازندگي فرد يك امر لازمي است.»
از نظر استاد شهيد مرتضي مطهري، «يكي از عواملي كه خيلي ساده است ولي شايد كمتر به آن توجه ميشود، عامل كار است. كار از هر عامل ديگري اگر سازندهتر نباشد نقشش در سازندگي كمتر نيست».
ايشان كار و تربيت را علت و معلول يكديگر ميداند و ميگويد: «انسان اين جور خيال ميكند كه كار، اثر و معلول انسان است، پس انسان مقدم بر كار است؛ ولي اين درست نيست. هم تربيت بر كار مقدم است و هم كار بر تربيت؛ يعني اين دو، هم علت يكديگر هستند و هم معلول يكديگر، هم انسان سازنده و خالق و آفريننده كار خودش است، و هم كار و نوع كار خالق و آفريننده روح و چگونگي انسان است»، «در مجموع، كار در عين اينكه معلول فكر و روح و خيال و دل و جسم آدمي است، سازنده خيال، سازنده عقل و فكر، سازنده دل و قلب و به طور كلي سازنده و تربيتكننده انسان است.»
به عقيده امامخميني(ره) كار يعني جهان هستي؛ يعني همگامي با ذرات همه عوالم در غيب و شهود و طبيعت؛ كار يعني عمل خداي متعال؛ كار يعني بهشتآفرين؛ كار مسووليت است
علامه جعفري درباره كار و تلاش مينويسد: «به طور كلي پديده حيات بشري به هر معنايي كه در نظر بگيريم از فعاليت طبيعت آغاز ميشود و با كار انساني در مجراي قوانين طبيعي ادامه پيدا ميكند و با اختلال تركيب وجودي او كه موجب خنثي شدن كار دوباره او ميگردد، رخت از سطح طبيعت برميبندد. اين جريان عمومي پديده حيات آدمي، از بدو حركت او در روي زمين چه حال انفرادي و چه در قلمرو جمعي، از آن قانون پايدار ناشي ميشود كه موجود برين آن را وضع و تثبيت نموده است.
انساني كه معناي حيات را درك كند و ضرورت تلاش را در درياها و خشكيها، در جنگلها و قلههاي صعبالعبور كوهها دريافت كند، اهميت كار را هم شناخته است. آثار تجسم يافته از كار بشري و كتيبهها و تاليفات باستاني، همه و همه شاهد گوياي درك اهميت كار براي حيات بشري ميباشد.
نكتهاي كه قابل توجه است و به نظر ما ميتواند روشنگر علت بيارزش نمودن كار در گذشته بوده باشد، پديده قدرتهاي متنوع است كه كار و انجام دهنده كار را مملوك يا مانند مملوك خود تلقي كرده است.
هيچ جامعه بشري حتي در قديميترين دورانهاي تاريخ ديده نميشود كه كار در متن زندگي آن نبوده باشد. آنچه كه مهم است اين است كه قدرتهايي كه غير قابل مهار بودند، با تسلط مطلقي كه بر ناتوانان داشتهاند، نه تنها كار آنان را بلكه حتي هستي آنان را هم در اختيار خود ميديدند. لذا يك اراده از آنان كافي بوده است كه هركاري كه بخواهند و امكان داشته باشد به وجود بيايد. چنان كه يك اراده جزئي براي جابهجا كردن يك برگ ناچيز كفايت مينمايد و اين قاعده كلي است كه هر موضوعي كه تحت سلطه مطلق "خود طبيعي" آدمي قرار گرفت، اهميت و ارزش خود را از دست ميدهد.»
كتاب حاضر در پنج فصل، كار و تلاش را از ديدگاه انديشمندان و متفكران اسلامي بررسي كرده است. كليات، كار و كوشش در اسلام، ارزش كار و كوشش در كلام و عقيده حضرت امام خميني(ره)، لزوم بازانديشي در مساله كار و نمونههاي رفتاري، عناوين پنجگانه فصول اين اثرند.
موضوع:جايگاه كار و تلاش در آموزه هاي ديني
منبع:پايگاه تبيان